Cá dứa được xem là một trong những loài cá đặc sản thơm ngon và bổ dưỡng xếp vào loại bậc nhất ở Cà Mau.
Sở dĩ loài cá này có tên gọi là cá dứa là do khi ăn thịt cá toát lên thoang thoảng mùi thơm của lá dứa (loại lá dùng để làm bánh phổ biến ở miền Tây). Cá dứa là một loài cá da trơn thuộc họ với cá basa, cá tra,…Để phân biệt cá dứa với các loại cá da trơn khác, ta có thể thấy được đặc điểm của cá dứa như sau: thân hình thon dài, phần cuối của vây đuôi phớt màu vàng cam, da bụng trắng tươi, sống lưng trắng xanh, thịt trắng… Cá dứa sống quanh năm ở các cửa sông sâu tiếp giáp biển Cà Mau. Đặc biệt vào khoảng từ tháng 8 đến tháng 12 âm lịch, thời điểm trái mắm chín, rụng xuống theo dòng trôi ra biển thì hàng đàn cá dứa từ biển khơi lần theo mồi trái mắm, lội ngược dòng kéo về các cửa sông kiếm ăn (Đây là mùa cá dứa nhiều nhất tại Cà Mau).
Khô cá Dứa
Trước kia, cá dứa ở Cà Mau rất nhiều. Đến mùa, cá dứa mê trái mắm, lội theo dòng nước ăn đến khi bụng căng phình, nổi lên mặt nước, người dân chỉ việc lấy chĩa đâm rồi bắt cá. Giờ lượng cá dứa không còn nhiều như trước, nên việc câu và bắt cá có phần vất vả hơn. Vào mùa cá dứa, các cần thủ lại chuẩn bị mồi, cần câu và rủ nhau cùng đi săn cá. Theo như kinh nghiệm của các cần thủ kể lại thì muốn câu cá dứa phải tìm mua mồi là trùng biển hay trùng tóc hoặc gián, lưỡi câu phải sắc nhọn có như vậy thì khi cá cắn câu chỉ cần giật là có thể dính ngay. Đặc biệt là phải biết xác định dòng nước chảy mạnh hay yếu mà mắc chì nặng hay nhẹ. Cá dứa thường xuất hiện ở những vùng nước sâu, chúng luôn đi đôi, đi cặp và theo bầy đàn, nên khi câu dính được một con thì khả năng câu dính thêm con thứ hai là rất lớn. Thông thường thì các cần thủ có thể trúng đậm được vài chục kí cá trên một chuyến đi từ 01-02 ngày vào mùa cao điểm, cá nhiều hoặc có thể là “được ăn cả, ngã về không”. Hoạt động câu cá dứa ngày nay đã trở thành một thú chơi sành điệu và tao nhã cho những ai muốn thư giãn vào dịp cuối tuần và đang có xu thế trở thành một trong những hoạt động du lịch hấp dẫn ở Mũi Cà Mau. Theo chân các cần thủ, khách du lịch sẽ có cơ hội trải nghiệm, thâm nhập vào thiên nhiên hoang sơ để có được những khoảng khắc câu cá khó quên.
Có thể nói, Cá dứa ở Cà Mau xuất hiện quanh năm, nhưng vào mùa cá, khách du lịch đến Cà Mau có thể thưởng thức những món ăn ngon đặc sắc như: Cá dứa kho tộ, nấu canh chua lá me non hoặc trái giác, phi lê chiên xả ớt… Ngoài ra, cá dứa còn được làm khô tẩm một ít gia vị nên có độ mặn vừa phải cộng với vị béo, thơm thơm tự nhiên đem chiên giòn, sốt me, chiên giấm,… ăn với cơm chan nước dừa thì ngon hết sẩy. Do cá dứa Cà Mau chỉ sinh sống trong tự nhiên nên cá có thịt thơm ngon như mùi thơm của lá dứa, vị béo ngậy, chứa nhiều omega 3 đảm bảo cho bữa ăn vừa an toàn vừa có hàm lượng dinh dưỡng cao.
Chỉ một lần đến với Cà Mau, nếm những món ăn thanh đạm được chế biến từ con cá dứa, với mùi vị thơm thơm đặc trưng, du khách sẽ không khỏi trầm trồ khen ngợi về sự sắp đặt tài tình của tạo hóa khi đã ban tặng cho thiên nhiên Cà Mau một loài cá quý và có giá trị kinh tế đến như vậy. Chính vì những giá trị dinh dưỡng và mùi vị đặc biệt như trên, cá dứa rất được cư dân địa phương và khách du lịch ưa chuộng, họ thường chọn khô cá dứa mua về làm quà cho người thân và bạn bè mỗi khi có dịp đến Cà Mau.
Xem thêm: Ẩm thực đường phố Cà Mau – Góc nhìn từ du lịch
Dương Kim Chuyển
